Danina solidarnościowa – kto musi ją płacić i jak ją obliczyć?

Danina solidarnościowa bywa nazywana „trzecim progiem podatkowym”, ale w rzeczywistości to nie jest zwykły podatek dochodowy – jej mechanizm i możliwości obniżenia mogą być bardziej skomplikowane, niż się wydaje. Nie wystarczy proste obliczenie 4% od nadwyżki dochodów powyżej miliona złotych. Kluczowe jest dokładne przeanalizowanie źródeł przychodów, formy prowadzonej działalności oraz możliwości zastosowania prawnych rozwiązań, które mogą zmniejszyć lub nawet całkowicie wyeliminować obowiązek zapłaty tej daniny. Warto w tym zakresie skorzystać z usług prawnika od podatków.

Wprowadzenie do daniny solidarnościowej

Danina solidarnościowa to dodatkowy podatek wprowadzony w Polsce w 2019 roku, który dotyczy osób fizycznych o najwyższych dochodach. Celem jej wprowadzenia jest pobór daniny od najbogatszych, który wesprze Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Danina solidarnościowa jest niezależnym obciążeniem publicznoprawnym od podatku dochodowego.

Ten temat poruszony został również w moim filmie

Wiele osób błędnie zakłada, że nie ma żadnych sposobów na uniknięcie daniny solidarnościowej, albo wręcz przeciwnie – że wystarczy jeden prosty trik, by jej nie płacić. W rzeczywistości każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy, a błędna interpretacja przepisów może kosztować Cię znacznie więcej, niż myślisz.

Nie przepłacaj fiskusowi! Jeśli Twój dochód przekracza 1 mln zł, sprawdź, jak możesz legalnie obniżyć swoje podatki i uniknąć daniny solidarnościowej. Opisz mi swoją sytuację i skontaktuj się ze mną – wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojej firmy i finansów.

Danina solidarnościowa to nowe zobowiązanie publiczne, które wprowadzono ustawą z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Została ona uregulowana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Potocznie nazywa się ją trzecim progiem podatkowym.

Na potrzeby daniny solidarnościowej podatnicy mogą uwzględniać straty z lat ubiegłych, co potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Daninie solidarnościowej podlegają dochody uzyskane od 1 stycznia 2019 r. – od tego dnia obowiązują przepisy regulujące daninę solidarnościową.

Dochody zagraniczne mogą być odliczane proporcjonalnie, zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia.

Na kim spoczywa obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej?

Danina solidarnościowa dotyczy osób fizycznych, których roczne dochody przekraczają 1 000 000 zł. Obejmuje ona dochody opodatkowane według:

• skali podatkowej (np. wynagrodzenia z umowy o pracę, zlecenia, o dzieło, emerytury, kontrakty menedżerskie) – rozliczane w PIT-36, PIT-37 lub PIT-40A,
• 19% podatku od zysków kapitałowych (np. sprzedaż papierów wartościowych, instrumentów pochodnych) – rozliczane w PIT-38,
• 19% podatku liniowego dla działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej – rozliczane w PIT-36L,
• 19% podatku od zagranicznych jednostek kontrolowanych – rozliczane w PIT-CFC.

Dochody zagranicznej spółki kontrolowanej również są uwzględniane przy obliczaniu daniny.

Jeśli suma tych dochodów (po uwzględnieniu odliczeń) przekroczy milion złotych, należy zapłacić daninę solidarnościową.

Przy obliczaniu daniny nie bierze się pod uwagę:

• przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• dochodów ze sprzedaży nieruchomości, które nie są związane z działalnością gospodarczą,
• dochodów pasywnych, takich jak odsetki od pożyczek, obligacji, dywidendy i inne dochody związane z udziałem w zyskach osób prawnych,
• dochodów z nieujawnionych źródeł dochodu.

Przychody opodatkowane ryczałtem, takie jak te z działalności gospodarczej, najmu czy sprzedaży produktów rolnych, nie wpływają na sumę dochodów branych pod uwagę przy ustalaniu limitu.

Osoby osiągające przychody przekraczające 1 mln zł mogą być zwolnione z płacenia podatku solidarnościowego, jeśli korzystają z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Dochody z autorskich praw majątkowych również wliczają się do sumy dochodów podlegających opodatkowaniu.

Osoby fizyczne a danina solidarnościowa

Danina solidarnościowa dotyczy osób fizycznych, których dochody przekraczają 1 mln zł w roku kalendarzowym. Osoby te są zobowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny. Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka dochodu ponad 1 mln zł. Do podstawy opodatkowania daniny wlicza się dochody z działalności gospodarczej, dochody z kapitałów pieniężnych, dochody z inwestycji oraz inne dochody.

Czy daninę solidarnościową można pomniejszyć?

Przy obliczaniu daniny solidarnościowej dochody można pomniejszyć o:

• składki na ubezpieczenia społeczne (zarówno krajowe, jak i zagraniczne),
• niektóre dochody z zagranicznych jednostek kontrolowanych, czyli:
• dywidendy uwzględnione już w podstawie opodatkowania podatnika,
• dochody ze sprzedaży udziałów w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w zakresie, w jakim były już wcześniej opodatkowane.

Podatnicy muszą złożyć deklarację o wysokości daniny, aby prawidłowo rozliczyć swoje zobowiązania.

Sposoby uniknięcia daniny solidarnościowej

Danina solidarnościowa a spółka z o.o.

Jednym z najpopularniejszych rozwiązań wśród przedsiębiorców jest przekształcenie działalności w spółkę – np. spółkę z o.o., komandytową lub komandytowo-akcyjną. Dochody osiągane przez wspólników z tytułu udziału w zyskach (dywidendy, zaliczki na dywidendę) nie są wliczane do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Należy jednak zachować ostrożność. Jeśli wspólnik pełni funkcję w zarządzie i pobiera wynagrodzenie – ten dochód będzie już objęty daniną. Kluczem jest odpowiednie ułożenie struktury wynagrodzeń i przepływów finansowych w spółce.

Ulga IP BOX – 5% podatek zamiast daniny solidarnościowej

Twórcy, programiści i osoby zarabiające na prawach własności intelektualnej mogą skorzystać z ulgi IP BOX. Dochody z IP mogą być opodatkowane preferencyjną stawką 5% i jednocześnie nie są wliczane do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. To rozwiązanie szczególnie atrakcyjne dla osób tworzących oprogramowanie, projekty badawcze, know-how czy treści chronione prawem autorskim.

Ryczałt PIT-28 a danina solidarnościowa

Kolejna opcja to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Podatnicy rozliczający się ryczałtem – np. osoby wynajmujące nieruchomości prywatnie lub świadczące określone usługi – nie muszą doliczać tych przychodów do podstawy daniny. Rozliczenie odbywa się na formularzu PIT-28, a uproszczona forma opodatkowania może przynieść dodatkowe korzyści podatkowe.

Jak oblicza się daninę solidarnościową?

Danina solidarnościowa wynosi 4% od nadwyżki dochodów, które po odliczeniach przekraczają 1 000 000 zł. Podatek opłacany jest od nadwyżki dochodów powyżej 1 mln zł.

Podstawa do obliczenia daniny solidarnościowej jest zaokrąglana do pełnych złotych według następujących zasad:

• Kwoty kończące się na mniej niż 50 groszy są zaokrąglane w dół (pomijane),
• Kwoty kończące się na 50 groszy lub więcej są zaokrąglane w górę do pełnej złotówki. Przychody opodatkowane ryczałtem są wyłączone z podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Straty z tytułu objęcia udziałów mogą być uwzględniane przy kalkulacji wysokości daniny solidarnościowej.

Podstawy obliczenia daniny solidarnościowej

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 mln zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody uwzględniane w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej to m.in. dochody z działalności gospodarczej, dochody z kapitałów pieniężnych, dochody z inwestycji oraz dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości sprzedawanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Kwoty pomniejszające dochody to m.in. składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika oraz kwoty uwzględnione w podstawie opodatkowania z tytułu dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Stawka daniny

Stawka daniny solidarnościowej wynosi 4% i jest naliczana od nadwyżki dochodów powyżej 1 mln zł. Daninę solidarnościową płacą osoby fizyczne, których roczny dochód przekracza 1 000 000 złotych. Wysokość daniny solidarnościowej jest uzależniona od wysokości dochodu i jest obliczana jako 4% nadwyżki ponad 1 mln zł.

Do kiedy należy zapłacić daninę solidarnościową?

Daninę solidarnościową należy zapłacić do 30 kwietnia każdego roku. Termin zapłaty daniny solidarnościowej przypada na 30 kwietnia każdego roku. Jeśli nie zapłacisz daniny na czas lub wpłacisz ją w niepełnej wysokości, urząd skarbowy naliczy odsetki za zwłokę, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.

Podatnicy muszą dokonać wpłaty w terminie do 30 kwietnia, aby uniknąć odsetek za zwłokę.

Gdzie składa się deklarację?

Deklarację dotyczącą daniny solidarnościowej (DSF-1) należy złożyć w odpowiednim urzędzie skarbowym:

1. Osoby zamieszkałe w Polsce – składają deklarację w urzędzie skarbowym właściwym dla ich miejsca zamieszkania na koniec roku podatkowego. Jeśli ktoś wyprowadził się z Polski przed końcem roku, obowiązuje urząd skarbowy ostatniego miejsca zamieszkania w kraju.
2. Osoby mieszkające za granicą – składają deklarację w urzędzie skarbowym zajmującym się opodatkowaniem osób zagranicznych.

Podatnicy muszą złożyć deklarację o wysokości daniny solidarnościowej w odpowiednim urzędzie skarbowym.

Deklarację można przekazać w formie papierowej lub elektronicznej.

Kwotę daniny solidarnościowej należy wpłacić na mikrorachunek podatkowy.

NSA: Można odliczać straty przy daninie solidarnościowej

5 listopada 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku o sygn. II FSK 157/22 orzekł, że przy ustalaniu podstawy daniny solidarnościowej można odliczyć straty z działalności gospodarczej z lat ubiegłych. Dochody z umów zlecenia również są uwzględniane przy obliczaniu nadwyżki dochodu, która podlega daninie solidarnościowej. Organy podatkowe twierdziły, że skoro art. 30h ust. 2 ustawy o PIT nie wspomina o odliczeniu strat, to nie jest ono możliwe. NSA uznał jednak, że skoro przepisy o daninie odwołują się do ogólnych zasad opodatkowania, to dochód powinien być liczony zgodnie z nimi, czyli z uwzględnieniem strat. Przedsiębiorcy, którzy w poprzednich latach ponosili straty i odliczają je w swoim PIT, mogą również pomniejszyć o nie podstawę do daniny solidarnościowej, co może zmniejszyć ich zobowiązania podatkowe.

Nadwyżki dochodu powyżej 1 mln zł są obciążone daniną solidarnościową.

Z treścią wyroku możesz zapoznać się tutaj.

Podsumowanie

Danina solidarnościowa to obowiązek, którego można uniknąć lub zminimalizować, ale tylko wtedy, gdy zna się odpowiednie przepisy i potrafi je właściwie zastosować. Dochody opodatkowane według skali podatkowej, takie jak wynagrodzenia z umów o pracę czy zlecenia, są uwzględniane przy obliczaniu daniny solidarnościowej. Możliwości optymalizacji istnieją, jednak ich skuteczność zależy od indywidualnej sytuacji podatnika – źródeł dochodu, sposobu prowadzenia działalności czy dostępnych odliczeń. Nie wystarczy ogólna wiedza czy podstawowe informacje znalezione w internecie.

Każdy przypadek wymaga dokładnej analizy i strategicznego podejścia, a błędy w interpretacji przepisów mogą kosztować więcej, niż się wydaje. Podatek opłaca podmiot, którego zobowiązanie dotyczy, zgodnie z przepisami prawa. Czy na pewno w pełni wykorzystujesz dostępne rozwiązania? A może nieświadomie przepłacasz fiskusowi? Jeśli masz wątpliwości – skontaktuj się ze mną. Pomogę Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie dostosowane do Twojej sytuacji.

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi zmianami podatkowymi i strategiami obniżania swoich zobowiązań? Zapisz się do mojego newslettera i otrzymuj praktyczne wskazówki prosto na swoją skrzynkę!